Evcil Hayvanlarda Güneş Dermatiti

Evcil hayvanların güneş dermatiti kolaylıkla gerçekleşebiliyor. Güneş altında vakit geçirmek çok eğlenceli de olsa, tıpkı insanlarda görüldüğü gibi güneşe çok fazla maruz kalmak sağlık açısından oldukça zararlı olabiliyor. Evcil hayvanlarda güneş dermatiti ciltlerin aşırı güneş ışığına vermiş olduğu tepkidir. Evcil hayvanlar için dermatitin derecesi ise gün içindeki saatine, iklimine, konumuna, maruz kalınan miktarına ve cilt rengine bağlı durumdadır.

İnsanlar da olduğu gibi hayvanlar da güneşlenmenin tadını çıkarmaktadır. Birçok hayvan mutlu bir şekilde güneşte yatarak güneş ışınlarının sıcaklığını hissetmeyi istese de sahiplerinin onları güvende tutma sorumluluğu bulunur.

Güneşe Çok Fazla Maruz Kalmak Neden Zararlıdır?

Tehlikeli durumlara değinmeden önce, kısa süre aralıkları ve günün doğru saat dilimlerinde güneşlenmenin evcil hayvanınızın sağlığı açısından faydalı olabileceğini de belirtmeliyiz. Bunun yanında güneş ışınlarında görünürdeki ışığına ek olarak zararlı türde olabilen kızılötesi ve ultraviyole ışıklar (UV) içerdiğini bilmemiz oldukça önemlidir.

Akılda tutmamız gereken önemli bir gerçek ise UV ışınlarının zararlı etkilerinde kümülatif olmasıdır. Diğer bir ifade ile uzun süreli ve tekrarlanan güneş hasarları, git gide daha ciddi problemlere sebep olabilir.

Deri Lezyonları Nasıl Anlaşılır?

Evcil hayvanlarda güneş dermatiti, alerji veyahut piyoderma gibi diğer cilt sorunları doğrultusunda taklit edebilir. Bu sebeple, cilt lezyonları genel olarak fark edilmez ve geri dönüşü olmayan hasara sebep olana veya cilt kanseri oluşana kadar tedavi süreci başlamaz.

Köpekler ve kediler yaralı bölgelerini yalama eğiliminde de olsalar, solar dermatitin sebep olduğu kaşıntının, alerjik dermatitin aksine minimum düzeyde olduğunu da bilmek oldukça önemlidir. Evcil hayvanınızda aynı anda hem güneş dermatiti hem de cilt alerjisi hususunda sorunlar görülmesi mümkün bir durumdur.

Evcil hayvanınızın dermatiti olduğu takdirde beyaz kürkü yamalı bir hale dönüşerek alt kısmındaki cilt kızarıp tahriş olmaktadır. Evcil hayvanınızda hem beyaz hem de koyu renk tüyler bulunuyorsa, koyu kısımlar normal gözükecek ve alt kısımdaki deri etkilenme göstermeyecektir. Parmaklarınızla hayvanın tüyleri üzerinde gezdiğinizde, koyu renkli kürk ciltlerini güneşe karşı koruduğundan farklı dokular hissetmeniz mümkündür.

Deri Lezyonlarının Ortak Yerleri

Güneş hasarı genel olarak mide, kasık, kulaklar ve burun gibi çok az tüy olan veyahut tüysüz pigmentsiz alanları etkilemektedir. Fakat lezyonlar başka kısımlarda da görülebilir. Evcil hayvanınız genel olarak aynı tarafa uzanmaktaysa, lezyonlar açıkta kalmış kısımda daha kötü olacaktır.

Evcil Hayvanlarda Güneş Hasarının Aşamaları

Evcil hayvanlarda güneş hasarının aşamaları bulunur. Ciltte bulunan güneş hasarı ilerlemeleri şu şekilde gerçekleşir:

• Güneş dermatitinin ilk belirtilerinde, dokunmaya duyarlı kırmızı, şişmiş lezyonlar olarak görülür.
• Tekrarlanmakta olan güneş yanıklarından sonra saç kökleri hasar görmekte ve folikülite sebep olmaktadır.
• Lezyonlar yalnızca yüzeysel ise küçük, derin konumda ise şiddetli olabilir.
• Kronik güneşe maruz durumda olma ile hasarlı cilt kalınlaşarak yara izleri oluşturur. Ciltler kaşıntılı, pul pul olur, kabuklanma yaparak irin akma durumuna gelecektir. Bakteriyel enfeksiyon veyahut piyoderma bu aşamada yaygın konumdadır.
• Son olarak ise skuamöz hücreli karsinomlar, kutanöz hemanjiyomlar ve hemanjiyosarkomlar gibi güneşten kaynaklı tümörler meydana gelebilir.

Evcil hayvanlarda güneş hasarı aşamaları bu şekilde karşımıza çıkıyor. Oluşacak tehlikeleri bilmekte fayda vardır. Hayvan sahipleri için önemli bir konudur.

Hangi Hayvanlar Daha Çok Risk Altındadır?

Güneş dermatiti çoğunlukla sıcak ve güneşli iklimlerde yaşamakta olan evcil hayvanlarda görülür. Bunun yanı sıra yüksek rakımlarda yaşamını sürdüren veyahut dışarıda çok zaman geçirmekte olan hayvanlar, ılıman iklimlerde yaşasalar bile etkilenebiliyor.

Genel şekilde konuşacak olursak, alopesi veya kürkün incelmesine sebep olan hastalıklardan ya da genetik kusurlardan muzdarip durumda ki hayvanlar risk altındadır. Bu, pireli veya mantar enfeksiyonu bulunan evcil hayvanlar için de geçerlidir.

Atopik dermatit gibi kronik cilt problemi bulunan evcil hayvanlar da savunmasız durumdadır. Ayrıca, cerrahi operasyonlar için tıraş edilen cilt bölgeleri de evcil hayvanları güneş yanıklarına karşı savunmasız konumda bırakabiliyor.

Evcil hayvanları otoimmün hastalıklar itibari ile muzdarip durumda ki köpek sahipleri, mevcut koşulları daha da kötüleştirme riski yüksek olması sebebinden güneşe maruz kalma süreçlerini dikkatle izlemelidir. Güneş yanıklarına hususunda hassasiyeti yüksek olan köpek ırkları şunlardır: Dogo Argentino, beyaz Bulldoglar, beyaz Boksörler, Dalmaçyalılar, Beagle’lar ve Tazılar bu köpek ırklarındandır.

Güneş Dermatiti Teşhisi

Güneş dermatiti, evcil hayvanların klinik belirtilerini gözleme yardımıyla ve mantar ya da bakteriyel enfeksiyonlar gibi diğer dermatit sebeplerini eleyerek teşhis edilmektedir.

Sonuç olarak deri biyopsisi ve histopatolojik doku incelemesi yapıyor olmak, solar dermatit teşhisinde en iyi araçlardan birisidir. İkincil bir bakteriyel enfeksiyonun gelişmesinden ötürü veterineriniz biyopsi almadan evvel iki ila üç hafta süresince antibiyotik reçete edebilir.

Bu durumlarda, güneş ile etkileşim derecesi, lezyonların dağılımı, lezyonların tanımı ve önceki tedavilere yanıt veyahut yanıt verilmemesi dahil olmak üzere evcil hayvanınızın tam tıbbi geçmişini sağlamak oldukça önemlidir.

Doku incelemesini etkileyen mevcut ilaç tedavilerini (glukokortikoidler dâhil olmak üzere) belirtmemizde oldukça önemlidir. Sonuçları ve durumu en iyi şekilde anlayabilmek için mutlaka bir veteriner dermatoloğundan tavsiye almanız gerekiyor.

Tedavi

Evcil hayvanlarda güneş dermatitinin en iyi tedavisi ise önlem almanızdır. Evcil hayvan sahipleri, erken yaşlar itibari ile uzun süre güneşe maruz kalma hususunu önlemenin önemini kavramaları gerekir. Ayrıca, hiçbir oral ya da topikal ilaç, aşırı derecede güneşe maruz kalmaktan sakınıyor olmanın yerini alamaz.

Öneriler

Evcil hayvanlarda solar dermatitin önlenebilmesi için ana öneri ise güneşe maruz kalınan süreyi sınırlayabilmektir. Evcil hayvanlarınızı 09.00 ila 15.00 saatleri arasında içeride tutmalısınız. Güneşe maruz kalmalardan kaçamıyorsanız, evcil hayvanınızın kürküne yüksek SPF içeriğine sahip su geçirmeyen bir güneş kremi uygulamanız gerekiyor.

İnsanlar için üretilen ürünler yutulması durumunda hayvanlarda toksik etki yapan çinko oksit ve para-aminobenzoik asit (PABA) içerikleri doğrultusunda hayvanlar için üretilen ürünleri kullandığınızdan emin olmanızda çok önemlidir. Evcil hayvan dükkânlarında köpekler için güneş kremlerini kolaylıkla bulabilirsiniz.

Kediler için özel şekilde üretilen güneş kremleri bulunmuyor. Kedi sahiplerinin, aspirin benzeri, yutulması zehirli konumda olan oktizalat veyahut asetilsalisilat maddelerini içeren güneş kremlerini kullanmamaları gerekiyor.

Köpeklere uygun güneş kıyafetleri ile bir tişört giydirmek bile oldukça olumlu sonuçlar doğurabilir. Evcil hayvanınızın karın bölgesini ve sırtını koruyabilmek için bacakların geçebileceği şekillerde delikler kesmenizde de fayda vardır. Ama bacaklar yine de savunmasız durumda olacaktır.

Görüldüğü üzere evcil hayvanlarda solar dermatitin erken teşhisi ve tedavisi zor olarak karşımıza çıkıyor. Bu sebeple önlem almak, evcil hayvanlarınızda cilt sorunlarının önüne geçebilmenin en iyi yoludur.