Leyleklerin Göç Yolları Nerelerdir?

Yazın habercisi olarak adlandırılan leylekler hey yıl yaz başında ülkemiz gibi yazı yaşayan ülkelere göç ederken yine son bahar soğukları başlayınca güneye doğru göç etmeye başlarlar. Hayatları boyunca göç eden leylekler ömürlerinin çoğunu da bu yollarda geçirirler.

Leyleklerin Toplumumuzdaki Değeri

Türkçede kelime anlamı çok laklak olan leyleğe Toplum olarak çok değer veriyoruz. Çocuklarımıza öğrettiğimiz ilk hayvanlardan biri leylektir. Hatta üreme ve cinsellik gibi bilgilerden kaçan aileler çocuklarına sizi leylekler getirdi yalanı da yüz yıllardır söylüyor. Eski yıllarda doğumların evlerde yapıldığı yıllarda leylekler bacalarda yuva yapardı. Evde doğum olduğu zaman çocuklara bebeği leylekler bacadan aşağı bıraktı yalanı ülkemizde gibi Avrupa’nın bir çok ülkesinde söylenirdi.

Leylekler her yere her yıl gelmeyebiliyor. O yüzden toplumumuzda leyleklerin geldiği yıllar bereket ve bolluğun da geleceğine inanılır. Leylekler gelmeden önce yuvasının yapacağı yerler hazırlanır ve sabırsızlıkla gelmesi beklenir.

Leyleklerin Özellikleri

Leyleklerin fiziki özellikleri şu şekildedir;

• Leylekler iri yapılı oldukça uzun ve ince bacak yapısına sahip bir kuş türüdür. Ayakta iken 130 cm’ye kadar boya ulaşabiliyorlar.
• Kanat genişliği 160 ile 220 cm arasında değişebiliyor.
• Ağırlıkları 2 ile 4,8 kg arasında olabiliyor.
• Oldukça uzun gagalara sahiptir.

Fiziki görünüşleri birbirlerine benzese de erkekler dişilere göre biraz daha iri ve kaba bir görüntüye sahiptir. Tüm leyleklerin tüy rengi beyazdır. Fakat kanatlarının uçları ve uçuş tüyleri siyah renkli oluşu kolay tanınmalarını sağlıyor. Bacakları ve gagaları kırmızıya yakın bir renge sahiptir.

Leyleklerin kanat yapısı uzun ve geniş olması gökte süzülerek çok uzun mesafeleri kazla enerji harcamadan gitmelerini sağlar. Havada süzülürken çok fazla kanat çırpmazlar. Az ve düzenli bir şekilde kanat çırparken boynunu ileri doğru uzatıp kuyruğunu ve ayaklarını da yine vücut yapısına göre paralel hale getirir. Bu uçarken hava akışında daha rahat yol almalarını sağlar.

Çünkü bu şekilde rüzgardan etkilenmezler. Yürürken de soğukkanlı ve yavaş hareket ederler. Dünyaya geldikleri ilk günlerde kısa ve sarımsı bir tüy yapısına sahip olurlar. Bir hafta geçtikten sonra beyaz tüylerine kavuşan yavru leylekler doğumun üçüncü haftasında uçuş tüylerine kavuşmaya başlarlar.

Leyleklerin Üremeleri ve Yaşam Süreleri

Leylekler oldukça yüksek yerlere yaptıkları yuvalarda yaşarlar. Genellikle göç ettikleri yerlerde insanların hazırladığı yere yuva yapan leylekler etraftan buldukları ot ve çubuk parçaları ile yuvalarını sanat eseri gibi yaparlar. Avrupa’da kilise ülkemizde ise cami çatılarına leylek yuvası yaparlar. Yaşlı erkek leylek her yıl diğer aile bireylerinden daha önce gelir ve aynı yuvayı yapmayı seçer. Bir önceki yıl ailede genç nüfusun olmaması yuva değişimine neden olabilir.

Yumurtlamadan önce leylekler sıklıkla çiftleşirler. Yılda bir kere yavru yetiştiren leylekler yumurtlama ile ürerler. Yılda ortalama dört yumurta yumurtlarlar. Dişi yumurtladıktan sonra hemen kuluçkaya yatmaya başlar. Yaklaşık bir ay sonra yumurtalardan yavrular sırayla çıkmaya başlar. Besin bulamadıkları zaman en zayıf ve güçsüz yavru anneleri tarafından öldürülür.

Yumurtadan çıkma zamanları sıcak bahar aylarında olması yavruların yaşama şansı açısından son derece önemlidir. Yavrular yuvada anneler tarafından kusma yöntemi ile beslenirler. İki aylık olan yavru kendi başına belenmeye ve göç etmeye hazırdır. Üreme yaşları genellikle dörttür. Ortalama 25 yıl yaşayan leylekler esaret altında yaşam süreleri 45 yıla kadar çıkabilir.

Leyleklerin Beslenme Şekilleri

Çok çeşitli hayvanları avlayarak beslenen leylekler yuvalarından uzakta avlanma yapmazlar. Avlarına daha rahat ulaşabileceği yerleri tercih ederler. Böcekler, solucanlar ve sürüngenlerin yanı sıra tarla faresi, kurbağa ve köstebekler daha çok avlandıkları hayvanlardır. Diğer kuşların yumurtaları, yavru kuşlar, balık ve akrepler de daha seyrek avlandıkları hayvanlar arasındadır. Genel olarak gündüzleri avlanan leylekler küçük avları direk yutarken büyük avlarını öldürdükten sonra parçalayarak yerler. Kışları Hindistan’da geçiren leylekler antilopların etrafında olan böcekleri yemek için antilopları takip ederler.

Leyleklerin Göç Etme Nedenleri

Leylekler yaz hayvanları olduğu için gittikleri yerde kış gelmeden göç ederler. Güneyde yaz aylarında kuraklık sonucu yiyecek ve av sıkıntısı yaşadıkları için kuzeye göç ederler. Binlerce km yol alarak göç etmelerinin en önemli nedeni besin ve iklim şartlarıdır.

Leyleklerin Göç Yolları

Leylekler kış aylarını Güney Afrika, Kenya ve Uganda bölgelerinde geçirir. Kış aylarının sonunda büyük sürüler halinde toplanarak Çad ve Nijerya kıyılarından kuzeye doğru göç ederler. Ortalama 50 gün sonunda Avrupa’ya ulaşan leylekler yine sürüler halinde farklı yollardan geçerler.

Akdeniz üzerinden geçişten kaçınan leylekler sahra çölü ve Nil nehrini takip ederek lavant üzerinden Türkiye’ye ulaşırlar. Bazı guruplar da Cebelitarık boğazını takip ederek Avrupa’ya ulaşırlar. Bu yollarla yaklaşık olarak 500.000’den fazla leylek güneyden kuzeye göç eder. Üremelerini yaz aylarında yapan leylekler güneye doğru dönüş yolculuğunu gurupların yeni üyeleri ile birlikte yaparlar. Genç ve tecrübesiz leylekler rüzgarın da etkisiyle rotalarından şaşabiliyorlar. Bu durumda yeni kışlık bulmak zorunda kalabilirler. Kuzeye olan göçleri yaklaşık 50 gün süren leyleklerin kışlıklarına olan güney yolculuğu yaklaşık 26 gün sürmektedir.

Göç Sırasında Enerji Kullanımı

Avrupa ve Afrika arasında yılda iki defa göç eden leylekler uzun süre uçuş yapabilmeleri için havanın kaldırıcı gücünü kullanırlar. Bu göçleri deniz üstünden kısa olmasına rağmen hava akımından dolayı kar ve sahil üzerinden tamamlarlar. Leylek sürüleri yukarı doğru yükselen sıcak havayı kullanarak yaklaşık 1500 metre yüksekliğe çıkarlar. Yüksek kesimlerde süzülerek daha rahat yol almaları sağlanır. Bu şekilde daha az enerji harcamış olurlar.

Leyleklerin Davranış Biçimleri

Sürü halinde yaşayan leylekler Afrika’da binlerce birey tarafından oluşturdukları sürüler halinde yaşayarak avlanma yaparlar. Üreme dönemlerinde sürülerden ayrılarak sadece küçük aile bireyleri ile yaşadıkları gözlemlenmiştir.

Petigen web sitesinde leyleklerin göç yolları nelerdir? gibi sorunların cevabını bulacağınız gibi leylekler hakkında bir çok bilgiye de ulaşabilirsiniz.